Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych jest przyznawana przez Komitet Noblowski. Są to nagrody ufundowane przez Szwedzki Bank Narodowy, czyli nie pochodzą z funduszy, z których pochodzą Nagrody Nobla.
Do 2019 roku przyznano 51 nagród, którymi wyróżniono 84 laureatów. Najwięcej nagród, bo aż 7, przyznano w dziedzinie makroekonomii.
W roku 2019 to zaszczytne wyróżnienie trafiło w ręce trzech naukowców: Abhijit Banerjee (pracownik Massachusetts Institute of Technology), Esther Duflo (pracownik Massachusetts Institute of Technology), Michael Kremer (pracownik Uniwersytetu Harvarda) w dziedzinie walki z ubóstwem za eksperymentalne podejście do łagodzenia światowego ubóstwa.
Dokonania tegorocznych laureatów są wyjątkowo ważne, bo pomagają rozwiązywać najbardziej palący problem globalnej gospodarki, a mianowicie wysoki poziom ubóstwa w krajach trzeciego świata. Cała trójka od lat zajmuje się ekonomią rozwoju – wyjaśnia, dlaczego kraje rozwijają się w różnym tempie, dlaczego jedne społeczeństwa są bardziej produktywne od innych, dlaczego w jednych nierówności dochodowe rosną, a w innych maleją.
Dzięki wynikom ich badań pomoc finansowa płynąca z krajów wysoko rozwiniętych do krajów uboższych za pośrednictwem Banku Światowego czy organizacji non-profit może być wykorzystana efektywniej, skuteczniej ograniczając ubóstwo, podnosząc poziom skolaryzacji* czy zwiększając dostęp do profesjonalnej opieki medycznej.
W minionych dekadach pomoc finansowa była głównie przekazywana bezpośrednio do rządów, które miały ją jak najlepiej wykorzystać, znając lokalne uwarunkowania. Okazało się, że rządy krajów rozwijających się są często skorumpowane i nie mają odpowiedniego zaplecza eksperckiego, co prowadzi do marnotrawienia funduszy lub nawet zwiększenia nierówności dochodowych.
Między innymi dzięki pracom tegorocznych noblistów organizacje międzynarodowe nauczyły się, że pomoc finansowa musi być nakierowana na rozwiązywanie konkretnych problemów w krajach rozwijających się, i to w sposób starannie dopasowany do kultury, obyczajów i prawa kraju ją przyjmującego.
Banerjee, Duflo i Kramer wykazali, że zanim wydasz miliardy dolarów na przeciwdziałanie jakiemuś problemowi, najpierw sprawdź w skali mikro – na losowej próbie beneficjentów – czy narzędzie, które chcesz zastosować, na pewno zadziała. Przykładowo: badając przyczyny niskiego zużycia nawozów przez rolników z krajów objętych klęskami głodu, pokazali, że dużo lepiej umożliwić natychmiastowy zakup nawozów po nieudanych zbiorach z darmową dostawą przed następnym obsiewem pól, niż subsydiować sprzedaż nawozów. Wychodzi taniej i skuteczniej – liczba rolników stosujących nawozy jest wyższa aż o jedną trzecią.
Odkryli też, że za niską skutecznością korepetycji dla uczniów z Indii stoi wysoka (aż 30%) absencja nauczycieli. Dzięki odpowiednio dobranym motywatorom finansowym udało się znacznie zwiększyć sumienność nauczycieli i aż 5 mln hinduskich dzieci otrzymało wykształcenie, którego w przeciwnym razie by nie miało.
Ten ostatni wniosek jest szczególnie ważny dla krajów takich jak Polska, które poszukują skutecznych narzędzi utrzymania wysokiego wzrostu gospodarczego i zmniejszania luki rozwojowej względem krajów Europy Zachodniej. Dzięki stosowaniu eksperymentów jesteśmy w stanie znaleźć działające metody pobudzania aktywności inwestycyjnej firm czy podnosić poziom dzietności kobiet, zamiast wydawać miliardy złotych na nieskuteczne działania w skali makroekonomicznej.
*Skolaryzacja (scholaryzacja) - proces mający na celu zwiększenie roli szkolnictwa w życiu społecznym.
Źródła:
https://pl.wikipedia.org/
https://www.polityka.pl/
https://sjp.pl/